Recensie: Suzan Hilhorst - Sara en Liv

Suzan Hilhorst verloor in een jaar tijd twee dochtertjes. Sara leefde een paar weken, Liv maar twaalf dagen. In haar roman Sara en Liv leven ze voor altijd.


 

Hoe dit verhaal afloopt is bekend. Sara en Liv is immers geschreven naar de werkelijkheid. Suzan Hilhorst vertelde er Coen Verbraak begin dit jaar over in Kijken in de ziel – de achterblijvers. Hoe ze in nauwelijks een jaar tijd twee dochters verloor door – naar pas veel later bleek – een stofwisselingsziekte.
Suzan Hilhorst had al een zoontje, Nils, toen in juli 2014 haar eerste dochter werd geboren. Niets wees erop dat Sara dood zou gaan. Sara werd ernstig ziek toen ze amper twee weken oud was. Ze overleed op 19 september 2014 nadat ze zes weken lang steeds een beetje meer uit de tijd werd gehaald.
De kans dat een volgend kind hetzelfde zou overkomen was uitgesloten. Van erfelijkheid leek geen sprake. Suzan – nog in de rouw – werd niet lang na de dood van Sara opnieuw zwanger en controles bevestigden dat Liv niet alleen gezond geboren zou worden, maar ook gezond zou blijven. Wat niet voor mogelijk werd gehouden gebeurde toch. Liv leefde maar twaalf dagen voordat ze in 2015 stierf, niet veel meer dan een jaar nadat haar zusje dood ging.

Hoe kun je leven met zo’n onvoorstelbaar verlies? Hoe stap je uit een nachtmerrie? Het zijn vragen die je je onherroepelijk stelt als je de korte versie van het verhaal hoort. Vragen waarop Suzan Hilhorst uiteindelijk ook haar eigen antwoord heeft, maar dat is niet wat Sara en Liv urgent maakt.
In haar roman zet Susan Hilhorst de lezer oog in oog met existentiële en ethische vraagstukken. Vanaf het moment dat Sara voor de eerste keer bijna dood gaat, doet iedereen er alles aan om het kleine meisje in leven te houden en beter te maken. Dat is ook het moment dat Susan en haar man Jens in een nieuwe wereld stappen. In die wereld bestaat alleen maar hoop, angst, liefde en levenslust. Alle dagelijksheid is er wreed uit gesloopt. Sara zal nog een paar keer bijna dood gaan en bij iedere keer dat het meisje weer terug naar het leven wordt gehaald, is ze dichter bij de dood. Haar ouders zien dat geen seconde, voor hen is er alleen hoop en de zekerheid van een sprookjeswereld waarin alles goed zal aflopen en iedereen na het dichtslaan van het boek lang en gelukkig verder zal leven.
Heel af en toe is er het besef van de wereld buiten het ziekenhuis. Dat zit in minuscule momenten, vluchtig als aceton. Momenten waarop hun zoontje Nils even het boek binnensluipt en de moeder denkt: ‘Wat is zijn haar lang…’
Wie dit leest, wordt zo in de ziekenhuiswereld getrokken dat het onmogelijk is niet mee te leven. Daarmee groeit het begrip voor de ouders van Sara, die het meisje niet kunnen laten gaan. Maar Suzan Hilhorst doet meer. Ze legt het perspectief afwisselend bij de moeder en bij de stervende baby. We kruipen in de gedachten van het kleine mensje dat als een volwassene commentaar geeft op haar eigen positie. Daarmee confronteert Suzan Hilhorst ons met de gedachte die langzaam post vat, dat de ouders haar misschien maar beter kunnen laten gaan. Hoe tegenstrijdig ook, eerst is er de opluchting dat Sara uiteindelijk de dood is gegund. En dan, als ook Liv hetzelfde lot is beschoren, de opluchting dat dit meisje de wekenlange strijd tegen de dood bespaard blijft. Zij racet de dood tegemoet, en dat maakt het draaglijk.

Het zit in de vorm die Suzan Hilhorst heeft gekozen en de afstand die ze neemt tot haar persoonlijke verhaal. De schrijfster trapt niet in de val van leed dat moet worden verwerkt. Hier wordt geen verdriet weggeschreven. Sara en Liv gaat niet over verlies, maar over scheppen. Hier worden twee kinderen geboren die weliswaar kort na elkaar dood gaan, maar nooit zullen sterven. Daarmee leert Sara en Liv iets over hoe liefde werkt en hoe mensen zich tegen angst kunnen wapenen met hoop.
Met Sara en Liv is ook een schrijver geboren. De schrijver Suzan Hilhorst die iets toe heeft te voegen. Dat maakt benieuwd naar haar volgende boek.

Suzan Hilhorst: Sara en Liv
19,99 euro. Hollands Diep

foto Bernard Laguerre