Theo HakkertNiets is voorspelbaar in de nieuwe verhalen-roman van Robert Schuit. Wel gek, wel ontregelend. En soms hard. Of grimmig zoals een cartoon soms kan zijn.
Op pagina 65 van Het Melkvarken – ondertitel: het boek van geboorte, kaas en de dood, en daarmee de nieuwe verhalenbundel van Robert Schuit, die vroeger schreef onder de naam Joubert Pignon – een verhalenbundel die zich ook laat lezen als een roman, zoals bijvoorbeeld ook het geval was met Mooie lieve schat, waarvoor hij wellicht de J.M.A. Biesheuvelprijs had moeten ontvangen. Stop. Opnieuw.
Op pagina 65 gebeurt iets merkwaardigs. Nu gebeurt er op elke pagina in boeken van Robert Schuit wel iets merkwaardigs, maar dit is apart, mogelijk zelfs een fout, en als het een fout is, is het een storende. Op pagina 65 staat het verhaal ‘Klootzak’ .
Oké.
Alleen op pagina 57 stond dat verhaal ook al. Was hier iets fout gegaan bij het opstapelen van de verhalen, bij het bepalen van de volgorde? Een inhoudsopgave ontbreekt in Het Melkvarken, dus daar valt het niet te controleren.
Nou ja zeg, twee keer hetzelfde verhaal. Beginzin: ‘Op het kinderdagverblijf van mijn zoontje zit een baby die een enorme klootzak is’.
Zo beginnen ze allebei.
Er schieten dan bij de lezer allerlei eerdere misdrukken door het hoofd. Maar wacht eens, dit is een boek van Robert Schuit en dan is alles mogelijk, waaronder opzet.
Schuit is namelijk in het bezit van een geest die bizar uit de hoek kan komen, hij ziet ook niet op tegen melige herhalingen – zo is het woord abdij er geen die je veel gebruikt, maar hier komt het ter sprake, en meteen heeft hij de smaak te pakken en zo staat er ineens vijf keer abdij in één alinea – en verder kantelen, prikkelen en verdwalen verhaallijnen alle kanten op.
Het is niet hetzelfde verhaal. Ook bij de tweede herhaling niet. Zoek de verschillen!
Zoek de verschillen is een term die ook anderszins op Schuit van toepassing is. Vaak staat die opdracht – Zoek de verschillen – bij tekeningen die sterk op elkaar lijken, waarbij na goed turen blijkt dat een non op de ene tekening drie benen heeft en op de andere vier.
Hij is cartoonist (geweest, en nog, wie hem op sociale media volgt) en die onverwachte combinaties van gebeurtenissen op één moment zie je ook in de verhalen terug. Er staat, bij wijze van spreken, een dikke lijn omheen. Zeer korte cartoons in woorden.
De verhalen hebben ook het groteske, harde, ontregelende – dat Hè-moment – dat cartoons ook kunnen hebben.
Hard ook, ja, In het midden van de bundel – de opbouw is om de drommel niet nonchalant geschied – staat een aantal harde juwelen, goedemiddag zeg. Grimmig zijn ze. Ronduit. Oef. Gelukkig, een volgende is weer ‘gewoon’ komisch.
Het Melkvarken is zijn zoontje, het boek is de weerslag van, zoals het zo klassiek heet, ‘een ontluikend vaderschap’.
En tegelijkertijd is het een dubbel vader & zoon-boek. Met Robert Schuit in het midden, met de jongere zoon als jongste Schuitspruit en met de vader van Robert – ik ga hier met opzet voorbij aan de veronderstelling dat een hoofdfiguur niet samenvalt met de auteur, dat is hier wel zo.
Met die vader gaat het niet goed. Hij is stervende en dus is dat een rode draad die pijn doet. Maar de overhand krijgt het niet, waardoor het lijkt of de schrijver met zijn humor, rare observaties, taalspel en gekke fratsen probeert zoiets als een normaal leven te hebben tussen opvoeding, huwelijk en het sterven van de vader in.
Onalledaags, wie dat zoekt – en wie niet? – in de letteren kan bij Robert Schuit terecht. Hij is een van de origineelste schrijvers van nu. Op die andere namen kom ik nu even niet.
Robert Schuit: Het Melkvarken. Het boek van geboorte, kaas en de dood. Uitgeverij Jurgen Maas.
Verschijnt 17 september