Esther Verhoef: Lieve mama spookte door mijn hoofd

Esther Verhoef krijgt de Gouden Strop voor Lieve mama. Hier een interview bij het verschijnen van de winnende thriller.

Het huis van de buren staat in de steigers. Het lawaai overstemt de begroeting van Esther Verhoef, als ze komt aanlopen bij het huis in het centrum van Den Bosch, dat ze haar schrijvershuisje noemt. Drie zoenen en het voorstel om uit te wijken naar een café op een plein verderop. Maar eerst een rondleiding, en ze opent de voordeur. Op de eerste verdieping wacht de grootste verrassing. De kamer, waar haar bureau staat, biedt uitzicht op de Sint-Janskathedraal. Adembenemend. Maar ’s avonds, als het donker is, is het nóg mooier, vertelt Esther Verhoef. De kerk is dan verlicht. Dat ze nog aan schrijven toekomt…

Een druilerige woensdagmorgen in Den Bosch. Diep weggedoken in haar capuchon gaat Esther Verhoef voor door de straten van haar geboortestad. Kijk, hier is de school waar haar moeder in haar jeugd les kreeg van de nonnen. Het vormde de inspiratie voor Stil in mij, het boek dat ze schreef samen met Daniëlle Hermans.
Ook Lieve mama – haar jongste thriller kwam deze week binnen op nummer 1 van de bestsellerlijst – is lichtjes gebaseerd op haar eigen leven, zal ze later vertellen. Maar eerst een cappuchino. Esther Verhoef (46) heeft haar ‘buiten-tijd’. ,,Mijn periode in de buitenwereld. Ik moet het sterk scheiden. Schrijven en sociaal zijn; ik krijg het niet gecombineerd. Als ik met een boek bezig ben, is dat 24 uur per dag. Ik zit dan zo diep in de personages dat misschien tien procent van mij beschikbaar is voor de buitenwereld.” Ze heeft het jarenlang geprobeerd. ,,Maar het lukt niet. Interviews geven gaat niet en ook het boek wordt er niet beter van. Ik wil alles wat ik doe de aandacht geven die het verdient.”
Ook nu nog, nu Lieve mama klaar is, vindt ze het lastig om los te komen van haar personages. ,,Hun herinneringen en hun ervaringen zijn tot op zekere hoogte die van mij. Ik schrijf altijd vanuit mezelf. En natuurlijk neem je dingen die je meemaakt mee in een boek.”

In Lieve mama verandert het leven van Helen in één klap als haar huis wordt overvallen. Helen, verpleegkundige, is getrouwd met de succesvolle horecaondernemer Werner. Samen hebben ze drie opgroeiende kinderen en een groot huis in een mooie buurt. Het gaat ze goed, hun leven kabbelt voort, tot het moment dat een jonge crimineel hun huis binnendringt. In korte hoofdstukken slingert Esther Verhoef de lezer heen en weer tussen wat Helen doet om haar gezin en haar kinderen te beschermen, en de 18-jarige Ralf, die op de uitkijk stond terwijl zijn vriend het gezin van hun geld wilde beroven. Helen wordt gedwongen om na te denken of haar leven wel is zoals ze het altijd heeft gewild. Ook Ralf moet de keuzes die hij maakte onder een vergrootglas leggen. Hoe ga je verder als je leven door één gebeurtenis totaal ontregeld raakt?

Het heeft jaren geduurd voordat Esther Verhoef dit verhaal kon schrijven, vertelt ze. ,,Lieve mama spookte al langer door mijn hoofd.” Het was nog voordat ze met haar gezin naar Frankrijk trok om er een oud landhuis op te knappen (een periode waarop haar eerste bestseller Rendez-vous is gebaseerd) dat ze het zelf meemaakte. ,,Onze kinderen waren nog hartstikke jong toen wij op een ochtend wakker werden en bleek dat onze auto was gestolen. Dieven waren ’s nachts ons huis binnengedrongen en hadden de sleutel uit het keukenkastje gehaald. We hadden een waakhond, maar die heeft niet eens geblaft. We hebben er volledig doorheen geslapen.” In eerste instantie was ze alleen maar boos. ,,Hoe durven ze!” Maar ze voelde zich ook bang, en kwetsbaar. Van de politie begreep ze dat een internationale bende, gespecialiseerd in het stelen van een bepaald type auto, verantwoordelijk was. ,,Toen ik zei dat ik voortaan mijn autosleutels mee naar boven zou nemen, vertelden ze dat wij geluk hadden gehad.” ‘Dan komen ze die wel halen en wordt er een pistool op je hoofd gezet’, kreeg ze te horen. ,,Dat zie je in films. Je verwacht nooit dat het jou overkomt.” De angst heeft lang doorgewerkt. ,,Ik sliep moeilijk, ben nog meer dan ik al deed ’s nachts gaan schrijven zodat er in ieder geval íemand wakker was. Kon Berry, mijn man, het ’s ochtends overnemen.”

Dat gegeven, zegt ze, moest ooit een thriller worden. ,,Ik kan pas schrijven over dingen die ik heb beleefd, als het verder van me af staat.” Vandaar dat het er nu pas van is gekomen.
Nu haar kinderen 14, 16 en 19 zijn. ,,Pubers.” Ook Helen heeft drie pubers. ,,Ik kon aardig putten uit mijn eigen kinderen en hun vrienden. Hoe gedragen ze zich ten opzichte van hun ouders, hoe zien hun levens eruit? In het boek zit ook de angst in die elke moeder wel kent”, denkt ze. ,,Als je kinderen klein zijn, heb je ze dicht bij je. Je kunt ze behoeden voor alle gevaren in de wereld. Maar als ze ouder worden, krijgen ze een scooter, hun eigen vrienden, ze stappen op de trein… Je hebt niet altijd meer het idee waar ze uithangen of met welke mensen ze omgaan. Ze schrijven hun eigen historie. Je moet ze die vrijheid geven, hoe graag je ook continu bij ze zou blijven. Dat is een dilemma.”

Ook Ralf, de jongen die zich laat meeslepen in het criminele plan van zijn vriend, heeft ze met gevoel neergezet. ,,Er zijn veel jongens zoals hij. Jongens die op zich een goede inborst hebben, maar omdat ze de verkeerde vrienden krijgen foute keuzes maken en door de maatschappij als slecht worden bestempeld.” Ze heeft veel van dit soort jongens geïnterviewd, vertelt ze. ,,En dan kom je er achter dat onze samenleving het hen niet makkelijk maakt om op het rechte pad te blijven. Ze willen wel, maar worden niet geholpen.” Ze dwingt de lezer zich in te leven in Ralf. ,,Ik denk dat daardoor gaandeweg het boek begrip voor deze jongen, die op zichzelf niet slecht is, ontstaat.”
Ze denkt dat Lieve mama een boek is geworden waarin veel mensen zich zullen herkennen. ,,Maar ook zullen gaan nadenken: hoe zou ik in zo’n situatie handelen?”
Ze knikt. ,,Ik dwing mensen ook om na te denken over hun eigen leven. Is het nog wel zoals ik het altijd heb gewild? Leef ik niet teveel op de automatische piloot?”
De basis van al haar thrillers is psychologie. ,,Hoe gaan mensen met elkaar om? Welke beslissingen nemen ze en wat zijn daar de gevolgen van?”
Lieve mama verschijnt in eerste druk in 100.000 exemplaren. Ze lacht. Daar moet ze niet teveel over nadenken. ,,Ik laat me er niet door opjagen. Ik ben zelf mijn meest kritische lezer. En het enige wat ik wil, is steeds een beter boek schrijven.”

Lieve mama
Esther Verhoef
373 blz. 19,95 euro
Prometheus