door Marjon Kok

Er zijn geen betere dagen denkbaar dan kerst om Liefde is niet voor lafaards te lezen. Ulf Stark (1944) schreef het, hij is vorig jaar overleden. Edward van de Vendel heeft het vertaald, met een liefde die te lezen is. Op twitter zei hij bij verschijning: ‘Weten jullie nog wel, die warme boeken waardoor je naar Zweden wilt verhuizen? Dit is er weer één. Misschien het allermooiste dat ik ooit heb mogen vertalen’.

En mooi is het. Eenvoudig mooi. Het is oorlog en koud en alles is op rantsoen. En dan is het ook nog bijna kerst en buiten schijnen, voor de sfeer, de maan en de sterren.

De vader van Fred is naar de Zweedse grens gestuurd om die te bewaken. Om wat bij te verdienen is zijn moeder tramconducteur. Fred is verliefd op Elsa en hij weet eigenlijk niet zo goed waarom. Er zijn mooiere meisjes, maar Elsa heeft bruin krulhaar dat elektrisch lijkt en ze is sterk.

Als Fred niet weet hoe hij iets moet aanpakken, praat hij met een kier in de kast waar zijn vaders dansschoenen zijn voeten staan te missen. De papa-kier praat terug. Van dat verliefd is hij even van slag. ‘Oei’, siste hij. ‘Verliefd, dat is een groot woord.’ ‘Weet ik,’zei ik. In elk geval denk ik best vaak aan haar. En als ik naar haar kijk krijg ik het warm.’ ‘Het voelde goed om met papa te praten. Hij nam je in de liefde serieus. Het maakte hem niet uit dat je nog jong was.’

Liefde is niet voor lafaards is een liefdevol klein boek. De meest mooie liefdesverklaringen komen voorbij, met een haast Twents accent, zou je zeggen. Het liefdesbriefje dat Fred uiteindelijk bij Elsa durft te laten belanden nadat hij haar in de klas vol goede bedoelingen voor schut heeft gezet. ‘Je moet niet denken dat ik het papiertje naar je toe gooide omdat ik je niet aardig vind. Het is juist het tegenovergestelde.’ En dan ter relativering: ‘Ik hoop dat je van koeien houdt.’

Of deze, als Freds moeder vurig hoopt dat zijn vader thuis komt, al is het maar heel even: ‘Als er liefde is krijg je er meteen een hoop verlangen bij.’

Zelfs in de woorden van de grootste pestkop van de klas zit een vriendschapsverklaring als hij wegloopt na een ruzie: ‘Fijne kerst allemaal, verdomme.’

Maar het mooist is misschien wel dat Liefde is niet voor lafaards een ode aan de verbeelding is. De kier in de kast, de voetstappen in de sneeuw die letters vormen die ‘van boven’ kunnen worden gezien, het leidt tot de gedachte dat als er geen ‘stel dat’ bestond, het leven veel triester zou zijn.

Ulf Stark heeft een lief, poëtisch, stoer en wijs boekje geschreven. Een boek dat ook na kerst nog heel lang houdbaar is. Edward van de Vendel heeft het zo prachtig vertaald dat het uiteindelijk helemaal niet nodig is om voor warme boeken als deze naar Zweden te verhuizen.

Liefde is niet voor lafaards – Ulf Stark
Vertaald door Edward van de Vendel
125 blz. 16,99 euro
Querido