Home

‘T BLOG – ACTUELE ZAKEN DE KUNSTEN BETREFFENDE

Nog in 2001, en mogelijk ook daarna, had De Bezige Bij geen problemen met het woord neger. Nu scheiden om dit woord de wegen tussen de uitgeverij en Marcel Möring.

Het moet eind 1981 zijn geweest dat ik bevangen raakte door de boeken van Cesare Pavese (1908-1950). Zijn dagboeken, Il mestière de vivere, las ik in de vertaling: Leven als ambacht. Ooit zal dit aangrijpende meesterstuk worden opgenomen in Privé-domein, als gerechtigheid bestaat, maar dit voor nu terzijde.

Ik ging op zoek naar zijn andere werk. Nog zonder internet, dus dat werd een rondgang langs antiquariaten. Ik haalde er heel wat tevoorschijn, maar Pavese’s laatste roman, La luna e i falò, gepubliceerd vlak voor zijn zelfmoord en in 1968 als De maan en het vuur vertaald door Max Nord, kon ik domweg nergens vinden. Dus kocht ik de Engelse vertaling, in maart 1983: The Moon and the Bonfire.

Recent heeft Cossee de roman opnieuw uitgegeven. Omdat ik de verzamelde romans heb, Jouw land, door De Bezige Bij uitgegeven in 2001, wilde ik voor de vakantie niet die nieuwe versie ook nog eens kopen. Ook de pil van 861 pagina’s was me te gortig, dus pakte ik op het laatste moment de Engelse pocket nog in.

Ik las het, in Pavese’s land, andermaal met grote bewondering, maar mij viel al in het tweede hoofdstuk deze zin op: ‘…uproar in the street would have made even a nigger hard to pick out’.

Nigger, dat zie je tegenwoordig niet snel meer.

Terug thuis pakte ik Jouw land uit de kast en zocht de passage op. ‘…de volte en het lawaai op het plein hadden het moeilijk gemaakt een neger te herkennen’.
De Bezige Bij had gewoon de vertaling van Max Nord uit 1968 gebruikt. Maar niet zo maar, dit was de ‘derde herziene druk 2001’. Bij het herzien was dit woord blijven staan.

Het maakte nieuwsgierig naar de nieuwe editie van Cossee. Zowaar ook de vertaling van Max Nord. Snel de passage opgezocht. Hier staat nergens dat er sprake is van een herziene druk. Strikt genomen is dat wel zo, want het n-woord is vervangen door ‘zwarte man’.

In het Italiaanse origineel staat: ‘il baccano della piazza, avrebbero mimetizzato anche un negro’ . De editie die ik geraadpleegd heb, is van 2020. Daar staat het woord dus nog in.

In Marcel Mörings nieuwe roman, Mordechai, heeft hij in het manuscript het woord gebruikt, maar de uitgeverij heeft hem meer dan eens gevraagd het te vervangen. Het werd een principekwestie. Möring zegde uiteindelijk de jarenlange samenwerking op en vertrok naar Prometheus. Op het literair weblog Tzum zegt hij over de wens het woord te vervangen: ‘Dat leek me niet juist binnen de historische context van die passage die speelt in 1967. Bovendien reageert mijn hoofdpersoon juist op die racistische uiting’.

Onder schrijvers – en bij dit blog – is veel begrip voor Möring. Pieter Waterdrinker zette op Twitter: ‘Möring heeft groot gelijk. Nooit wegduiken voor censuur. Zeker niet van je eigen uitgever’.

2 september 2024

Oasis, moet dat nou?

Don’t look back in anger. Maar dat hebben ze wel ruimschoots gedaan, de broers Noel en Liam, de Kaïn en Abel van de rockmuziek. Tot vervelens toe, terwijl iedereen op zijn wooden shoes kon aanvoelen dat het ooit tot een hereniging ging komen, niet in de laatste plaats omdat ze los van elkaar bepaald niet de magie hadden van hun samen.

Naar verluidt moeten ze straks 400 miljoen verdelen, wat het gemakkelijk ruziën maakt. Tot die tijd lachen ze iedereen uit.

Oasis doet een reünie in de tijd dat de rockmuzikant het moet hebben van live-optredens. Het leukste filmpje blijft dat van Liam die zelf door zijn koffie moet roeren, terwijl ze vroeger voor elke stap ‘a bloke’ hadden die het deed. Malen, vers water, het apparaat aanzetten, inschenken. Maar door het downloaden was dat financieel niet vol te houden.
En nu is het de tijd van downloads.

Valt er muzikaal iets te verwachten? Natuurlijk niet. De hits, de hits, de hits. Geen van de solo-liedjes zal te horen zijn, is verwachten.

Het is vrijwel omgekeerd met hoe het tot nu toe ging. Allemaal eigen werk en dan afsluiten met een paar Oasis-krakers.
Op 5 november 2023 was ik bij een concert van Noel met zijn High Flying Birds. Na 11 nummers klonken tot het eind Oasis-nummers, 5 tot de break, waaronder The Masterplan, en na de pauze Dylan’s The Mighty Quinn, om er vervolgens nog twee superkrakers tegenaan te gooien: Live Forever en Don’t look back in anger.

Daar kwam iedereen dus voor. Een beetje triest.
Noel heeft Don’t look back in anger solo dik 500 keer gespeeld. Zucht.

Ooit zag ik ze in Londen in hun hoogtijdagen. Prima bandje, leuke nummers, lekker meebrullen – Liam kan donders zingen, daar niet van – maar verder. Goed vermaak. Ik kijk er niet met anger op terug. Maar moet dit nou? Er is ook muziek van nu. Als ‘we’ de kans krijgen melancholisch te worden zit er geen maat op.

28 AUGUSTUS 2024