door Theo Hakkert


Wat kun je verwachten van een schrijver – Nobelprijswinnaar zelfs – die zich ooit kandidaat heeft gesteld voor het presidentschap van zijn land, nota bene in de eerste ronde als winnaar uit de bus kwam en vervolgens moest toezien dat zijn grote rivaal gekozen werd, waarna de nieuwe president zich al snel ontpopte tot de zoveelste maniakale dictator waar ze in Latijns-Amerika, waar dit voorbeeld vandaan komt, patent op hebben? Kun je van deze schrijver een roman verwachten waarin de politiek van zijn land niet aan de orde komt?  Niet echt, wel?

Toch lijkt dat precies waar Mario Vargas Llosa (81) toe in staat is geweest in Voor uw liefde, zijn roman uit 2016 die nu in vertaling is verschenen. Vertaald door Arie van der Wal. Als vlot te lezen het criterium is, als de pagina’s van rechts naar links ras door lezershanden vliegen, dan is dit een uitstekende vertaling.

Nu is het oeuvre van Vargas Llosa allesbehalve eenvormig. Hij heeft diepgravende Literatuur (Gesprek in De Kathedraal) weten af te wisselen met frivoler werk, zoals Lof van de stiefmoeder en Geheime notities van don Rigoberto. Dus als Voor uw liefde inzet als een soort feuilleton waarin een grootindustrieel met foto’s van een orgie wordt gechanteerd door de louche hoofdredacteur van een roddelblad, lijkt de roman onder literair divertissement te mogen worden gerangschikt.

(tekst gaat onder de foto verder)
carlos-andres-gamero-esparza-5-esquinas
(Straathoek 5 Esquinas in Lima, Peru speelt belangrijke rol in de roman.
Foto: Carlos Andrés Gamero Esparza)

Ook dit soort boeken kan Vargas Llosa moeiteloos schrijven. Hij strooit met couleur locale – zie vooral hoofdstuk 17, waarin het namen van straten, wijken en foute cafés regent. In elkaar snel afwisselende hoofdstukken, waarin telkens het perspectief verschuift, schetst hij een levendig beeld van hoe het er aan toe gaat in de roddelpers en in de industrie van Peru onder het bewind van Alberto Fujimori, de rivaal die president werd door de liberaal Vargas Llosa te verslaan in de verkiezingen van 1990. Niet dat dit ergens wordt uitgevent, maar het is gewoon het tijdsdecor van deze bij vlagen kostelijke roman, die begint met een zeer expliciete lesbische scene. Vriendinnen, ieder gehuwd met een directeur van een grote firma, beginnen op de ochtend na een dronken nacht spontaan met elkaar te vrijen.

Een van hun mannen is de man van wie foto’s zijn gemaakt tijdens een orgie twee jaar geleden. Hij wordt ermee gechanteerd, maar hij biedt te weinig en de hoofdredacteur van het nooddruftige roddelperiodiek Onthullingen drukt ze af. Gans Peru in paniek, de schaamte is groot en wanneer de hoofdredacteur toegetakeld en vermoord wordt aangetroffen, valt de verdenking uiteraard op de directeur.

Pas op pagina 171 (van de 236 die het boek rijk is) wordt duidelijk dat er wel degelijk een politieke laag in de roman zit. Niet denken dat Vargas Llosa het niet kon laten zijn rivaal van toen, die inmiddels een lange gevangenisstraf uitzit, nog eens lekker de modder in te trappen. Hij schreef al eens over de verkiezingsnederlaag, in De vis in het water. Wat hij hier doet is de vieze cultuur van de tijd van Fujimori tonen, die niet anders dan uit kon monden in het vertrek van de president.
De focus ligt ook niet op de president zelf, maar op zijn rechterhand. De man die op pagina 171 het boek betreedt – ‘ouder, kleiner, haar dat al dunner begon te worden en waar hier en daar stukje hoofdhuid doorheen schemerden, bolle wangen, een mond die een beetje openstond, vertrokken in een grimas van afkeer of ongenoegen, en een lichaam dat rond borst en buik tekenen van corpulentie vertoonde’ – is de Doctor. Echte naam (te tekenend om niet in z’n geheel op te tekenen): Vladimiro Lenin Ilich Montesinos Torres.
Hoofd van de veiligheidsdienst van Peru, ten val gekomen toen beelden opdoken waarin hij oppositieleden chanteerde om ze te doen overlopen naar de partij van Fujimori. De Doctor vluchtte het land uit, Fujimori trad af.
Het blijkt dat de Doctor de man is die de hoofdredacteur van het roddelblad heeft aangestuurd. Meer niet, de rest zelf lezen.

Blijft staan dat Voor uw liefde niet loskomt van de vorm van het feuilleton – wat zou het trouwens geweldig zijn om een roman als deze in wekelijkse porties aangereikt te krijgen. Pas verderop in de roman, zo veel verderop zelfs dat het haast een stijlbreuk is, wijkt Vargas Llosa af van de snelle korte hoofdstukken. Hoofdstuk 20 draagt de titel ‘Een mallemolen’, en dat is het ook doordat de schrijver hier plots drie verhaallijnen door elkaar gooit. Het is bij iedere nieuwe alinea weer even afwachten welke lijn hij oppakt of dat hij toch de lopende lijn voortzet. Waarna er opnieuw een breuk volgt als hij de tekst brengt van het speciale nummer van Onthullingen waarin de nieuwe, vrouwelijke hoofdredacteur de achtergronden uit de doeken van de moord op haar voorganger.

De slotsom moet zijn dat dit een zeer aardige roman is van Vargas Llosa. Wie alleen van zijn zwaardere werk houdt, zal teleurgesteld zijn. Maar het is knap hoe hij een periode in de geschiedenis van Peru waar hij zelf zo intens bij betrokken is geweest en wellicht beschadigd door is geraakt, heeft weten te schilderen in deze lichte vorm. Het heeft van hem vereist afstand te nemen. Groots dat hij daartoe in staat is geweest. Hij is niet gaan kniezen over hoe het had kunnen zijn, maar heeft het verlies weten verwerken. In dit boek voert de frustratie niet de boventoon. Vargas Llosa heeft zijn gif en gal hooguit in een aantal bijzinnen gespuwd en het verder aan het verhaal overgelaten. Divertissement met een bite.

 

Mario Vargas Llosa: Voor uw liefde
Roman. Vertaling: Arie van der Wal
236 blz, hardcover met omslag.
19,99 euro Meulenhoff

fronteiras-do-pensamento-vargas-ll-portret-live(Mario Vargas Llosa. Foto: Frontieras do Pensamento)