Zou het geen goed plan zijn Venetië, om te voorkomen dat de stad door het wassende water verzuipt, naar de woestijn te verhuizen? Een prikkelend idee. Iets voor Dan Brown? Of voor Abdelkader Benali?
Op 9 september verschijnt de nieuwe thriller van Dan Brown rond zijn vaste speurder-tegen-wil-en-dank Robert Langdon: Het ultieme geheim. Op het omslag is een stad te zien, gezien vanaf een brug. Praag vanaf de Karelsbrug.
Geen Venetië. Logisch, want de dogestad figureerde al volop in Brown’s Inferno. Maar stel nou eens dat hij het volgende had bedacht: gealarmeerd door de aanhoudende klimaatverandering hebben rijke sjeiks hebben hun oog laten vallen op Venetië. Ze willen de waterstad verplaatsen naar de droge woestijn. De woestijn is veilig, terwijl Venetië dreigt te worden overstroomd en op de huidige plek ten onder zal gaan. Een mooi conflict. Het Westen versus het Midden-Oosten. Italianen die het gevaar ook zien, maar hun stad niet willen afstaan. De sjeiks met hun onuitputtelijke portemonnees. Louche tussenpersonen. Gestolen schatten. Gemarchandeer. Mogelijk is dit niet exotisch genoeg voor Brown, maar het is wel een intrigerend idee, natuurlijk ook met dat actuele kantje, de klimaatverandering.
Laat dit idee nou ten grondslag liggen aan de nieuwe roman van Abdelkader Benali: De opdracht van de Moor.
Deze Benali is de nieuwste in de reeks romans die door de gemeente Nijmegen wordt geïnitieerd. A.F.Th. van der Heijden, Thomas Verbogt, Tessa de Loo en Jaap Robben gingen hem voor. Thomas Olde Heuvelt en Annemarie Haverkamp zijn aan hun Nijmegenboeken bezig en die willen we niet storen.
Teken de verhalen van nieuwkomers in Venetië op
In Nijmegen woont en werkt schrijver Omar Lorenzo. Het schrijven aan zijn roman vlot totaal niet, maar dan komt een ongelofelijke opdracht op zijn pad. Een ingenieursbureau vraagt hem Venetië in kaart te brengen. Dart wil zeggen de verhalen van de stad op te tekenen. De verhalen van zij die daar aankomen vooral. Gelukszoekers, vluchtelingen, dolende reizigers. Dit als onderdeel van het grote project: het verplaatsen van Venetië naar de woestijn. Om de stad van een verdrinkingsdood te redden. Welke cultuur hoort hier bij?
Omar kan er een klein fortuin mee verdienen en trekt dus naar Italië. In de stad ontmoet hij een uitgelezen gezelschap aan eenlingen die in de stad zijn aanbeland dan wel gestrand. Uit Arabië en noord-Afrika vooral. Hij tekent hun verhalen op en stuurt die door.
‘Schrijf je novelle af’
De belangrijkste man die hij ontmoet, is de Moor. Na een reddingsactie, waarbij hij succesvol heeft geprobeerd iemand te redden die in het water was gevallen, belandt hij zelf in het ziekenhuis. Omar blijft hem opzoeken. De gesprekken gaan dieper en dieper, tot de Moor aan Omar de opdracht uit de titel geeft. Schrijf je novelle af.
En dat lukt hem. De novelle staat in zijn geheel afgedrukt en is een particuliere samenvatting van Omar’s verblijf in Venetië, de verhalen die hij heeft gehoord, en van zijn eigen leven. Een novelle in een roman. Rond Mahmoud, een vluchteling uit Joegoslavië, een land dat niet meer bestaat. Hij is gestrand bij Nijmegen in Heumensoord, de plek waar in het recente verleden een aantal keren duizenden vluchtelingen werden opgevangen. Albanezen, Afghanen.
De leefomstandigheden waren verre van luxe. Eerder erbarmelijk, er was veel kritiek op, en in die tijd zit Mahmoud daar. Hij tekent en is eenzaam, want hij valt buiten de groepen asielzoekers, velen vertrouwen hem niet. Hij maakt kennis met Eva, een hulpverlener, en raakt verliefd, maar ja. Moeilijk, moeilijk, onmogelijk.
Abd-al Qader, die over het Lot beschikt
Mahmoud ontmoet een Afghaan. ‘Ik heet Qader,’ had hij bij hun eerste ontmoeting verteld. ‘Afkorting van Abd-al Qader Hij die over het Lot beschikt. Je naam is je Lot. Ik heb mijn leven lang geworsteld met het Lot. Gedacht dat ik een groot dichter zou worden in Kaboel zou worden.’
Mooi hoe Benali zo een alter ego naar binnen smokkelt. Als een dichter wiens naam bepaalt dat hij over het Lot beschikt – wat een schrijver met zijn personages doet.
De verhalen die in De opdracht van de Moor samenkomen, komen uit allerlei landen. Wat de verhalen bindt is hun menselijkheid. Er is ellende en wanhoop; negativiteit, berusting, maar er is geen berusting zonder hoop.
Hoop die ook rust op de stijl van Benali. Zijn zinnen vloeien, en zitten vol warmte, wijsheid en tederheid. En humor.
Venetië en Nijmegen. Steden met diepe, glorieuze verledens. Maar elk op hun eigen manier. Ze zijn nu op een bijzondere manier met elkaar verbinden in een hartverwarmende roman.
En dat idee om Venetië te verhuizen? Het raakt in de roman al vrij snel op de achtergrond, maar keert na de novelle uiteraard terug. Zelf lezen wat Benali heeft bedacht. Wellicht kan Dan Brown er ooit nog iets mee.
Abdelkader Benali: De opdracht van de Moor. Arbeiderspers, 253 p’s.