Alles staat op scherp in de verhalen van Samanta Schweblin. De rust is ogenschijnlijk. Zes staan er in haar nieuwe bundel. Als een ep met zes perfecte singles.
Als we een langspeelplaat vergelijken met een roman, laten we dan het verhaal een single noemen. Er zijn langspeelplaten met samenhangende nummers of een opbouw waar dieper over is nagedacht dan het zo maar achteloos achter elkaar plakken van de losse nummers. Is er nagedacht over sequencing dan is het een album. Wordt er een lang verhaal verteld, is het een conceptalbum. Gebeurde in de jaren 70 en 80 vaker dan nu, maar Luke Combs maakte vorig jaar nog een elpee over vaders en zonen.
De perfecte single is een lied met een onvergetelijk intro, daar begint het mee. Oliver’s Army van Elvis Costello, Teenage Kicks van Undertones, True Love That’s a Wonder van Sandy Coast – er zijn er honderden.
Het literaire verhaal wordt beoordeeld als zo’n single. Het verhaal ligt, als het al besproken wordt, veel scherper onder de loep dan de roman. Alles moet kloppen.
‘Het oog in de keel’ is zo’n verhaal, zo’n single, te vinden in een bundel/op een e.p. met zes verhalen van Samanta Schweblin (geb. 1978), de Argentijnse wier werk wereldwijd op enthousiasme mag rekenen.
Bij ‘Het oog in de keel’ is de inzet sterk. Het intro knalt erin. Toen ik in de jury van de J.M.A. Biesheuvelprijs zat, stelden we samen wel eens teleurgesteld vast dat een verhaal er ontzettend van was opgeknapt wanneer de auteur de openingszin had weggelaten. De openingszin als deur of drempel. Liever geen beiden, de lezer moet al binnen zijn voordat -ie het beseft.
‘Mijn vader neemt de telefoon op. Hij is zevenentwintig, en net als iedereen in de jaren negentig neemt hij de hoorn op zonder te weten wie er belt. Mensen bellen en zeggen met Carmen, of met het postkantoor of goedendag, ik wilde uw afspraak even bevestigen. Maar als de telefoon ’s avonds gaat en mijn vader neemt op, antwoordt er niemand’.
We zijn al halverwege het intro van Going Underground van The Jam, de drummer heeft het ritme al onontkoombaar neergelegd. De lezer wil alleen nog maar verder. Als iemand niet antwoordt, zal die iemand er vast een reden voor hebben. Miscommunicatie. Of wil die iemand alleen maar de stem van de vader even horen?
In de verhalen van Samanta Schweblin in deze verzameling met de goede titel Het goede kwaad zit veel familie. We hebben deze vader (en de verteller die hem ‘mijn vader’ noemt). Elders wacht een moeder op haar dochter.
Maar familiair zijn de verhalen niet. Schweblin’s wereld is ongemakkelijk. De toon wordt gezet door de beschrijving van een zelfmoordpoging. Alles schuurt, soms krijgt de realiteit onverklaarbare magie. Soms valt de term horror als het over haar oeuvre gaat, maar die horror komt eerder van binnenuit dan van buiten, zoals bij Mariana Enriquez. Hoewel, een dode kat wiens gekrab hoorbaar blijft, in ‘William in het raam’ – waarover ze achterin schrijft dat het waargebeurd is.
Zes strakke singles van Samanta Schweblin. Komen aan het eind van het jaar op een verzamelelpee in de beroemde reeks Alle 13 Goed.
Samanta Schweblin: Het goede kwaad. Vertaling: Eugenie Schoolderman. Meridiaan Uitgevers.