‘Nieuwe stemmen van geweldige debutanten’ nemen het op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs op tegen schrijvers die niet bij een groot publiek bekend zijn.
De vraag die zich het meest opdringt nu de shortlist van de Libris Literatuur Prijs bekend is gemaakt, is of Safae el Khannoussi (30) de prijs nog mis kan lopen. Wordt de schrijfster de eerste debutant die de prijs krijgt toegekend?
Oroppa, haar boek, is zo van alle kanten lof toegezwaaid en is zo vaak op lijstjes met de beste boeken van 2024 verschenen dat het een gelopen race lijkt.
Dit is de concurrentie:
Marijke Schermer – In het oog
Joost de Vries – Hogere machten
Guido van Heulendonk – De kroon met twee pieken
Maurits de Bruijn – Man maakt stuk
Falun Ellie Koos – Rouwdouwers
Uiteraard valt er van alles op en over op te merken. Om te beginnen met de namen die op de Longlist zijn achtergebleven. Oud-winnares Mariken Heitman, Thomas Heerma van Voss, Robert Welagen en zeker ook de ‘grote Vlaming’ Stefan Hertmans. Met name in België zal het ontbreken van Hertmans een schok zijn. Toen de dagbladen De Standaard en NRC afgelopen week hun lijst met ’50 beste boeken van deze eeuw’ bekend maakten, koos een aantal Vlaamse critici Hertmans’ Dius tot hun beste boek – niet van dit jaar, maar sinds 2000 en het eindigde als 33ste op de lijst. Of de keuze voor Guido van Heulendonk dit goed kan maken, is de vraag.
Zeventiger Van Heulendonk is de nestor onder de vele jonge auteurs op de shortlist. Onder hen heeft eigenlijk alleen Joost de Vries (41) een uitgebreid romanoeuvre. Maurits de Bruijn (40) publiceerde drie romans. Marijke Schermer, dit jaar 50, heeft er vier omdat ze toneel heeft geschreven. Fijn trouwens dat In het oog op deze lijst staat. De prachtige roman ontbrak op te veel eerdere lijsten.
Falun Ellie Koos (32) is de andere debutant op de shortlist. Twee debutanten is overigens niet echt uitzonderlijk.
Soms geeft het juryrapport een hint:
‘Deze shortlist laat zien dat de Nederlandse literatuur springlevend is. Dat ze een broedplaats is voor nieuwe stemmen van geweldige debutanten van wie we hopelijk nog veel zullen horen. Dat ze zich continu vernieuwt, in vertelvormen en in thematiek. Dat het ouderwets vertellen van een goed verhaal hogere kunst is. Dat wat vroeger nog in hokjes werd gestoken – migrantenliteratuur, queerliteratuur, vrouwenliteratuur – zich met kracht uit die hokjes heeft bevrijd. (Die hokjes hadden er natuurlijk nooit moeten zijn, steek ze in de fik). Dat er veel introspectie en duisternis is in de Nederlandstalige roman, maar dat er godzijdank genoeg te lachen en/of te schelden valt.’
‘Nieuwe stemmen van geweldige debutanten’. Het staat er meteen en zo prominent. Safae el Khannoussi was niet op de longlist-avond in Zwolle en ook aanvragen van het literair café in Helmond hield ze af. Op 19 mei zou ze zo maar eens in de spotlights kunnen staan. Of Falun Ellie Koos, hun past ook onder deze categorie.