Opmerkingen bij wat nu speelt in kunst & cultuur
Interessant wat…
… er gebeurde toen ik dit las in Hoe een reebok ons leven redde van Ota Pavel, het tweede deel van zijn jeugdherinneringen, deze week te verschijnen bij Koppernik:
‘Ook het verleden van mijn vader was al met al welbekend. Voor hij bij die beroemde Zweedse firma Elektrolux in dienst trad, handelde hij in huisgemaakte brandblussers van het merk Toetanchamon. Het was bekend dat menig fabriek na tussenkomst van Toetachamon was afgebrand.’
Maar dat ken ik, toch? Een soortgelijke zin had ik zo pas nog gelezen. Bijna even en passant als deze. Alleen in welk boek? Alle boeken doorgebladerd die ik voorbije maanden heb gelezen. Ik meende ook nog eens zeker te weten dat het, net als bij Pavel, op een linkerpagina stond – en dat heeft mij mogelijk genekt. Want ik heb de passage nog altijd niet kunnen vinden. Was het bij Benali? Nee, daar gaat de vader al vroeg dood, en volgens mij ging het bij de gezochte passage ook om een vader.
Bij Veronesi dan? Nee, daar heb ik ook de pdf van, wat het zoeken vergemakkelijkt, maar in Zwarte september komen geen brandblussers voor.
Bij Jacobsen? Nog altijd een goede kandidaat, alleen kan ik het niet vinden.
Lang verhaal kort kan niet meer, maar in het kort komt het hier op neer: ik weer het nog steeds niet. Help!
(7 april)
… er gebeurt wanneer drie schrijvers van 40 jaar of jonger in relatief korte tijd, namelijk tussen 19 februari en 29 maart, stukken publiceren in verschillende kranten en tijdschriften over de aandoeningen/ziektes waar ze aan lijden.
Philip Huff in De Groene een essay over ziekten en metaforen, met zijn eigen verhaal.
Thomas Heerma van Voss, ook in De Groene, over Over ziek zijn, een tekst van Virginia Woolf – en over zijn eigen ziekte.
Mariken Heitman in de Volkskrant over gender, maar meer dan en passant over haar ziekte.
De vraag ligt dan al snel voor de hand: zijn dit voorpublicaties uit een boek met bijdragen van (“jonge”) schrijvers wier gezondheid te wensen overlaat? Zo’n gekke gedachte is het niet, want aan de korte tekst van Virginia Woolf, in zelfs een nieuwe editie van dit boek, zijn bijdragen van schrijvers toegevoegd – haar stuk beslaat maar een paar pagina’s. Onder anderen Babs Gons, Lieke Marsman en Jan van Mersbergen schreven een reactie op het korte essay van Woolf.
Maar nee. Op mijn vraag op Bluesky antwoordde Thomas Heerma van Voss: ‘Voor zover ik weet komt er niet zo’n boek, nee’.
(31 maart)
Bij Scurati deel 1 beginnen
…Berend Sommer in de Volkskrant schrijft over deel 4 van de grandioze non-fictieromanreeks M van Antonio Scurati, waarbij M staat voor Mussolini en de rest van de titel is dit keer: Het uur van de waarheid.
Sommer beweert al in de inleiding: ‘Je hoeft de vorige delen niet te hebben gelezen: Antonio Scurati grijpt je meteen bij de lurven’.
En dat nu is een misverstand.
Uitgevers en schrijvers van meerdelige romans beweren bij voortduring, en bij ieder volgend deel, dat het nieuwe boek ook kan worden gelezen zonder dat je de eerste delen kent. Verkoop je van deel 1 10.000 exemplaren, dan worden er dat bij deel 2 7500 of zoiets.
Mathijs Deen zei laatst dat deel 5 van zijn Waddenthrillers het laatste zal zijn, en dan beweren ze bij deze reeks nog niet eens dat je de eerdere niet gelezen hoeft te hebben.
Hoe gaat het verder met de serie van Bert Wagendorp rond Abel Sikkink? De eerste delen in mid-price. En daarna?
Toen ik begon aan M – Het uur van de waarheid was juist de eerste gedachte: blij dat ik de eerste drie al gelezen heb. Dit boek begint met de dood van Italo Balbo wiens vliegtuig uit de lucht wordt geschoten. Italo wie? Om dat te weten moet je echt de eerste delen hebben gelezen. Hoe Scurati het ook samenvat, voor de achtergrond van Balbo en zijn relatie tot Mussolini moet worden verwezen naar de eerste drie delen.
De afgelopen dagen vroegen op Bluesky opvallend veel geïnteresseerden of ze bij deel 4 konden beginnen. Het antwoord: nee.
Wees blij dat je nog aan deze unieke reeks kunt beginnen. Samen vormen ze een meesterwerk. En er komt nog een deel. Ook daar niet beginnen. Geen sluipweggetjes. Scurati, deel 1, en dan spreken we elkaar weer.
(27 maart)
Poezie versus het verhaal
… wat er gebeurde toen dichter Alara Adilow op 25 maart een opiniestuk in NRC publiceerde waarin ze vaststelde dat haar metier – het dichterschap – in media en waardering in literaire kringen vrijwel afwezig is.
‘Er is geen brede canon, geen structurele bespreking van stromingen, geen publieke interesse voor de geschiedenis of ontwikkeling van het genre.’
(Net deze week werd aangekondigd dat van Graa Boomsma eerdaags een grote studie over de Vijftigers verschijnt, maar toeval bestaat in de vorm van de uitzondering die de regel bevestigt.)
Ze verwijst naar de lijst met beste vijftig boeken van deze eeuw (waar weinig poëzie in staat), van ook NRC en De Standaard en schrijft dan: ‘In diezelfde top-50-lijst valt namelijk iets anders op: bijna alle romans worden geprezen vanwege hun ‘verhaal’. Het verhaal is de maatstaf geworden.’
Dezelfde avond kende de jury van De Boon de prijs toe aan Oroppa van Safae El Khannousi, een roman met verhalen in verhalen in verhalen: ‘een duizelingwekkende draaikolk van een vertelling’.
(26 maart 2025)
Adolescence
.. de scriptschrijvers van Adolescence hebben bedacht om kritiek op hun serie vooraf te paraderen. Ze hebben de kritiek ingebouwd. Adolescence concentreert zich op de jongen van 13 die een meisje neersteekt en zijn familie. In de tweede aflevering baalt detective sergeant Mischa Frank dat bij alles, in de media, de rechtszaak en hoe de moord de geschiedenis in zal gaan, de nadruk zal worden gelegd op de dader, Jamie Miller.
(Dit is geen spoiler, dit weet de kijker meteen.)
Over slachtoffer Katie zal het niet meer gaan, vreest ze. En dat is dus precies wat in de serie gebeurt. De dader staat centraal, over het slachtoffer komen we bijna niets te weten. Of Jamie Katie’s moeder wellicht excuses aan wil bieden, wordt hem gevraagd. Ook Katie’s moeder blijft volledig buiten beeld. Weet iemand Katie’s achternaam nog?
(25 maart 2025)